Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’ndan derlenen bilgilere göre, Türkiye’de 4 temel kamu kurumu bulunuyor: yap-işlet-devret (YİD), yap-işlet (Yİ), yap-kirala-devret (YKD) ve devret. işletme hakları (IHD). Özel işbirliği (PPP) modeli uygulanmaktadır.
Kamu-özel ortaklığı modeli, özellikle otoyol, köprü, havaalanı gibi altyapı yatırımları ve hastane gibi kamu hizmetlerinin sunumunda alternatif bir finansman modeli olarak önem taşıyor.
Bu sayede yatırımların hızlı bir şekilde tamamlanmasının yanı sıra, projelere özel sektörün katılımı sağlanarak hizmet kalitesinin artırılması ve proje maliyetlerinin düşürülmesi amaçlanıyor.
Bu modelin Türkiye’de uygulanmaya başladığı 1986 yılından bu yılın Eylül ayı sonuna kadar 270 KÖİ projesinin uygulama sözleşmesi imzalandı. Şu anda 250 proje devreye alınırken, 20 projenin de üretimi devam ediyor.
İLK ENERJİ KESİNTİSİ
Proje sayısının sektörlere göre dağılımında ise enerji 102 il ile ilk sırada yer aldı. Bu branşı 46 ilde otoyol yatırımları, 24 ilde liman, 23 ilde gümrük tesisi, 20 ilde havalimanı ve marina-turizm tesisi yatırımları takip etti. her biri iller. Söz konusu dönemde bu modelle 18 sağlık tesisi yatırımı yapıldı. Yatırımların yapıldığı diğer alanlar ise madencilik, kültür-turizm tesisleri, endüstriyel tesisler, demiryolları ve katı atık oldu.
Uygulama sözleşmesi imzalanan projelerin toplam yatırım büyüklüğü Eylül ayı fiyatlarıyla 98,6 milyar dolara ulaştı.
Bu fiyat içerisinde yol yatırımları 32,5 milyar dolarla ilk sırada yer aldı. Diğer öne çıkan alanlar ise 24 milyar dolarla havalimanı, 21,7 milyar dolarla enerji tesisi, 13 milyar dolarla sağlık tesisi, 2,5 milyar dolarla liman, 1,7 milyar dolarla sanayi tesisi ve 1,5 milyar dolarla marina-turizm tesisi yatırımları oldu. milyar dolar. .
KAMUYA 106 MİLYAR DOLARLIK İŞLETME HAKKI DEVRİ
Bu projeler için kamuya ödenecek doğru zamanlı işletme bedeli ise 106 milyar 219 milyon dolar olarak belirlendi.
İşletme hakkı dönem ücretlerinin bölümlere göre dağılımında, havalimanı yatırımları 75 milyar 767 milyon dolarla ilk sırada yer aldı.
Bunu 22 milyar 735 milyon dolarla enerji yatırımları izledi. Liman yatırımları 3 milyar 256 milyon dolarla, marina ve turizm tesisi yatırımları ise 3 milyar 183 milyon dolarla dikkat çekti.
Uygulama sözleşmesi imzalanan 270 yatırım arasında 127 projeyle YİD modelleri birinci olurken, işletme hakkı devir modelleri 120 projeyle ilk sırada yer aldı. Bu modelleri 18 projeyle yap-kirala-devret modeli ve 5 projeyle yap-işlet modeli izledi.
